Hilal SARI
Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş, yalnızca 6 ayda global iktisadın belini büktü. S&P Küresel tarafından salı günü açıklanan ağustos ayı öncü Global Hizmet ve İmalat PMI bilgileri, bilhassa Avrupa’da beklentilerin de üzerinde bir yavaşlamaya işaret ediyor ve Milletlerarası Finans Enstitüsü (IIF) Lideri Robin Brooks’un da sözleriyle “Küresel resesyon geliyor”.
“Euro Bölgesi derin bir resesyona giriyor”
IIF Lideri Brooks, Twitter’dan PMI bilgileri sonrası Almanya ve İtalya ekonomilerine ait PMI bilgileri ve gelecek periyot siparişlerinin stoklarla ortasındaki farkını gösteren grafiklerle birlikte yaptığı açıklamada “Küresel resesyon geliyor. Almanya’da ve İtalya’da gelecek periyoda ait siparişlerden stokların çıkartılması yoluyla hesaplanan ölçüt şimdiden 2008 krizindeki kadar berbat. Ve bu datalar güç fiyatlarındaki son yükselişleri şimdi yansıtmıyor. Euro Bölgesi derin bir resesyona giriyor” sözlerini kullandı.
Almanya, Fransa ve İngiltere’de imalat daralıyor
Euro Bölgesi’nin en büyük ekonomileri Almanya ve Fransa’da ve İngiltere’de imalat dalı ağustos öncü PMI datalarına nazaran güç fiyatlarındaki sıçramaya paralel daralmaya devam ediyor. Almanya’da imalat kesimi beklentiler kadar süratli daralmasa da, özel dalın genel faaliyetlerini izleyen Almanya Bileşik PMI 48,1 seviyesinden gaz krizinin akutlaşmasıyla 47,6’ya geriledi. Beklenti 47,3’e gerilemesiydi. İmalat PMI temmuzdaki 49,3 seviyesinden 49,8’e geriledi. Beklenti 48’e gerilemesiydi. İngiltere’de imalat kesimindeki daralma beklenenden daha süratli gerçekleşiyor; ağustosta imalat kesimine ait PMI verisi 52,1’den 46’ya sert düştü. Fransa’da ise İmalat PMI daralma seviyesi 49’dan değişmedi. ABD’de ise enflasyon hizmeti sert vurdu ve Hizmet PMI 49,2’den 44,1’e 5 geriledi.
Parite eşitliğin üzerine çıkamıyor
Dolar endeksi salı günü global resesyon telaşları ve Fed’in Jackson Hole toplantısında agresif tavrını koruyacağı beklentileriyle 2 Eylül 2002’den bu yana en yüksek seviye olan 109,294 düzeyine kadar güçlendi. Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) para siyasetlerinde ayrışmaya devam etmesi ve ECB’nin giderek daha da besbelli hale gelen resesyon riskleri karşısında sıkılaşmayı daha ağırdan alması euro/dolar paritesinde de yeni tabanlar getiriyor. Euro/dolar paritesi salı günü 0,9996 seviyesine kadar yükselse de eşitliğin üzerine hiç çıkamadı ve PMI bilgileri sonrası 0,9899 seviyesine kadar geriledi.
“Dolar Jackson Hole’dan güç alacak”
Fed Lideri Jerome Powell’in cuma günü konuşmasında ‘ne kıymetine olursa olsun’ enflasyonu düşürmek için faiz artırımlarına agresif halde devam edileceğinin sinyalini vereceği beklentileri güçlenmiş durumda. Güç krizinin derinleştiği bir devirde Powell’in iletileriyle dolar endeksinin daha da hızlanması ve euro/dolar paritesinde yeni tabanların görülmesi bekleniyor. Almanya üzere ekonomilerde gazın endüstriden kesilip hanelere yönlendirildiği 3. evre Gaz Acil Durum Planı’na her gün bir adım daha yaklaşılırken, Société Generale, Rabobank ve ING üzere birçok yatırım bankası yaz sonuna euroda yeni düşüşler ve dolarda güçleniş bekliyor. Société Generale’den stratejistler Avrupa’nın gaz krizini “Demokles’in kılıcı” tabirleriyle nitelendiriyor. Saxo Bank da Jackson Hole nedeniyle cuma gününe kadar piyasaların diken üstünde duracağı görüşünde olan finans kuruluşlarından.