Mavi Vatan kavramı, özellikle son bir yılda Doğu Akdeniz’de yaşanan gelişmelerle birlikte öne çıkan bir kavram oldu. Peki Mavi Vatan nedir? Mavi Vatan yolunda atılan adımlar nelerdir?
Son yıllarda adını sıkça duymuş olduğumuz Mavi Vatan kavramı, kullanım yaygınlığı ile birlikte uluslararası ilişkiler literatürüne yerleşmiş durumda. Mavi Vatan, özellikle Yunanistan ile büyük gerilimlere neden olan kıta sahanlığı meselesinde Türkiye’nin elini güçlendirdi. Böylelikle uluslararası arena bünyesinde ülkemizin söz sahibi olmasını sağladı.
Mavi Vatan kavramı, Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki hamleleri doğrultusunda Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz tarafından öne sürüldü. Mavi Vatan’ın tartışmalara yer bırakmayan oldukça geniş kapsamlı tanımı, Türkiye’nin Adalar Sorunu ve kıta sahanlığı meselesi başta olmak üzere pek çok soruna çözüm olacak nitelik taşımaktadır.
MAVİ VATAN NEDİR?
Mavi Vatan kavramının ortaya çıkışına neden olan süreç 1947 yılına kadar uzanmaktadır. 1947 tarihinde ABD Başkanı Truman tarafından kamuoyuna ilan edilen ‘Kıta Sahanlığı‘ konusu ülkelerin, kıyısında bulunmuş olduğu denizler üzerindeki hâkimiyetini yeniden tanımlamıştır. Kıta sahanlığı kavramı ile birlikte denizlerin ve okyanusların da ülkelerin bir parçası olduğu kabul edilmektedir. Ülkeler bu kapsamda, hâkimiyetinde bulunduğu denizlerde petrol, doğalgaz gibi yeraltı enerji kaynaklarının arama ve çıkarma işlemlerini uluslararası kamuoyundan izin almadan yapar.
1958 tarihinde Cenevre Deniz Hukuku Sözleşmesi ile birlikte Kıta Sahanlığı kavramı resmi bir şekilde tarif edildi. Söz konusu tarifte dikkat çeken en önemli faktör deniz kaynakları aracılığı ile zenginliklerin vatan gelirlerine katılması temin edildi. Kıta Sahanlığı kavramı ve bu kavramın tanımı özellikle de Türkiye gibi her yandan denizlerle çevrili ülkeler için önemli bir konu oldu. 1982 tarihinde çıkarılan ‘Münhasır Ekonomik Bölge‘ kavramı ise bu alandaki çekişmelerin fitilini ateşledi.
Mavi Vatan kavramını ortaya çıkaran Cem Gürdeniz’in ifadelerine göre Mavi Vatan; değişen dünya şartlarında ülkelerin kara parçasına yakın olan su varlığının ülkelerin ekonomilerine katkı sunacak bir şekilde kullanılmasıdır. Bu suların içerisinde yer alan yeraltı zenginliğinin çıkarılması ve işlenmesinde Türkiye tek söz sahibidir.
Bir başka yandan Mavi Vatan kavramı Türkiye’nin denizcileşme sürecinin de sembolü olarak kabul edilmiştir.
MAVİ VATAN’DAN VAZGEÇİLEBİLİR Mİ?
Ülkemizin vatansever insanları, ana vatandan vazgeçmeyi nasıl ki kabul etmezler ise mavi vatandan vazgeçmek de mümkün ve olası değildir. Mavi Vatan siyaset üstüdür, milli bir değerdir ve bağımsızlığın bir göstergesi olarak kabul edilmiştir.
MAVİ VATAN YOLUNDA ATILAN ADIMLAR NELERDİR?
Ülkemizin karar verici makam sahipleri Mavi Vatan’ı bir kavram olarak kabul etmenin yanında, onu savunmak için gerekli bütün adımları da atmaktadır. Bu adımlardan bazıları şu şekildedir;
Libya Anlaşması
KKTC’de kurulan Askeri Üsler
Libya’da kurulan Askeri Üsler
MAVİ VATAN HARİTASI
Ünlü arama motoru Google Mavi Vatan haritası yayınlanmıştı. Bahçeşehir Üniversitesi Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi’nin yürütmüş olduğu çalışma ile Google’a eklenen Mavi Vatan haritası, 462 bin kilometrelik deniz sınırlarımızı ifade ediyor.
Bahçeşehir Üniversitesi Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi, geçtiğimiz günlerde de Google tarafından boğazların isminin değiştirilmesine karşı bir kampanya başlatmış ve Google’ın ‘Bosphorus’ ve ‘Dardanelles’ yapmış olduğu isimleri ‘İstanbul’ ve ‘Çanakkale’ olacak şekilde değişikliğe gitmişti.