H. Bader ARSLAN
Türkiye’de toplumun hemfikir olduğu olguların sayısı çok değildir. O az uzlaşı alanlarından biri de ihracattır. Formül konusunda vakit zaman farklılaşmalar ve paramızın bedeli niyet daha fazla ihracat yapabileceğimiz üzere yanılsamalar olsa da, daha fazla ihracat yapılması gerektiği, kalkınmanın olmazsa olmazlarından birinin ihracat olduğu hepimizin mutabık olduğu bir konudur. Ticaret Bakanlığı, ihracatçı firma sayısını artırmak, firmaları yeni pazarlara yönlendirmek, markalaşmayı teşvik etmek, teknoloji yoğunluğunu artırmak ve emsal maksatlarla uzun yıllardır firmalara değerli meblağlara ulaşan dayanaklar veriyor.
Geçtiğimiz günlerde Bakanlık, sayıları giderek artan ihracatçı firmaları çok yakından ilgilendiren bir düzenlemeye gitti. İhracat takviye mevzuatında esaslı değişiklikler yapıldı. Yeni düzenlemenin öne çıkan üç özelliği var. Dayanak ölçüsünün yükselmesi, takviye araçlarının artması ve en değerlisi mevzuatın sadeleşmesi.
Küresel ekonomik konjonktür daima bir değişim içinde olduğu için, tedarik zincirleri Çin ve COVID-19 nedeniyle yine yapılandığı için, eserlerin teknolojik içerikleri geliştiği için, Türkiye’de gerçek dal ve hizmet kesimi oyuncularının hareket planları dinamik olduğu için ihracat dayanaklarında sıklıkla değişiklik yapılır. Kimi vakit dayanak oranları, kimi vakit yararlanma şartları değişir; birtakım takviyeler sona ererken yenileri yürürlüğe girer. Bu döngü, yalnızca Ticaret Bakanlığı’nın denetim ve yönetiminde değildi, kolay değişiklikler için bile öteki kamu yönetimlerinin de görüşü ve onayını gerekiyor ve bu da sürecin uzamasına ve gecikmelere neden olabiliyordu. Geçen hafta yapılan düzenleme bu açıdan olumlu manada büyük bir yenilik içeriyor.
Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliği ya da ilgili haberleri okuyanlar muhtemelen bunu fark etmedi fakat artık, ihracatçılardan takviyelere yönelik gelen değişiklik talepleri, ya da Bakanlığın proaktif olarak gündeme alacağı değişiklikler artık çok daha süratli karara bağlanacak. Bu manada geçen haftaki düzenlemeyi bir “çerçeve karar” olarak kabul edebiliriz. Eylül’de alt düzenlemeler tamamlandıktan sonra ihracat topluluğu, daha sade ve daha esnek bir dayanak mevzuat ile desteklenecek.
Çerçeve karar içeriğinde üç yeni dayanak göze çarpıyor. Bunlar, ihracat yapan lakin gelişime muhtaçlık duyan firmaların alacakları danışmanlık ve rapor masraflarını desteklemek emeliyle “Pazara Giriş Projesi Hazırlama Desteği”, zincir mağaza sahibi firmaların ihracatlarını artırabilmeleri emeliyle “Çok Kanallı Zincir Mağaza Desteği”, ihracatçı KOBİ’lerin ortak hareket edip ölçek iktisadı yaratmalarını desteklemek hedefiyle “İhracat Konsorsiyumları Desteği”.
Yeni dayanaklar ve yapılan öteki değişikliklerin olası olumlu tesirlerini uzun vadede göreceğiz.