Barış ERKAYA / BORSA ANALİZ
Borsalarda agresif hareketler her vakit kuşku uyandırmıştır. Her ne kadar resmi sayılara nazaran pay senedi piyasası 700 milyon dolarlık net yabancı girişi ile yükselmiş görünüyorsa da yabancı hissesinde tepeden aşağıya dönüş işaretleri hala alınabilmiş değil. 25 Ağustos’ta yüzde 35,11 ile tepe yapan yabancı hissesinde Foreks bilgilerine nazaran yabancıların takas saklamasındaki oranı 9 Eylül 2022 itibariyle yüzde 33,57. Yani yabancı hissesinde tekrar düşüş var. Elbette başka aracı kurumlardan yapılan yabancı alım ve satımlarının virmanları da tamamlandığında daha net datalara ulaşmış olacağız. Lakin ne olursa olsun unutmamak gereken şu ki, yabancı yatırımcıların 2022 Mayıs ayından temmuz ayı sonuna kadar gerçekleştirdiği net satış meblağı 2.4 milyar dolar. Yılbaşından bu yana ise 3.6 milyar dolar.
2019 yılından bu yana süratle süren yabancı satış dalgasında ise 2020 yılının kasım-aralık ayında 1.4 milyar dolarlık, 2021 Kasım ayında ise 1.1 milyar dolarlık net yabancı alımları görmüştük. Lakin bunların her birinin akabinde örneğin 2021 Ocak-Nisan devrinde 1.8 milyar dolarlık, 2021 Aralık-2022 Mayıs ortasında ise 4 milyar dolara yakın net yabancı satışları gördük. Yani bu yabancı alım sayılarını kalıcı alımlar olarak nitelendirmek için hala çok çok erken. Geçmiş periyotlardan farklı olan kısma gelirsek: Yerli yatırımcı artık malını ucuza kaptırmıyor. Elinde banka payları olan ferdî yatırımcıda ziyan etme dehşetiyle panik bazlı satışlar görmüyoruz. Satışların önemli bir kısmı daha profesyonel cinste yatırımcılardan geliyor. Ki sıhhat olan ve olması gereken de aslında bu. Bunda, kişisel yatırımcıların çok uzun müddettir ellerinde tuttukları paylarda maliyetlerinden çok çok üstte olmaları önemli bir etken olarak görünüyor.
Yükseliş genele yayılmadı
Peki biraz son yükselişin dipnotlarına bakarsak. Bankacılık payları tartışmasız borsaya damgasını vuran bölüm oldu. Aslında kimi yatırımcılarda borsadaki son rallide endeks yükselmesine karşın büyük ölçüde karlar yazılamamış olduğu şikayetlerinin temelini de bu oluşturuyor. Endeksi bankalar yükseltti. Ama bankacılık dışı BİST-30 ve 100 paylarında durumu olanlar için hayat çok da değişmemiş oldu. Buna karşılık BİST-100 endeksinin emsal ülke borsalarına nazaran iskontosu hafif azalmış oldu.
Şu ana kadar bankalarla başlayıp genele yayılmamış olan bu yükselişin devamında neler beklemek gerektiğine gelince…
Hareketlilik holdinglere kayabilir
Uzmanların birçoğu bilhassa süratli prim yapan banka paylarından karlılığı yüksek lakin kesimin yükselişine ayak uyduramamış olan banka paylarına hakikat bir kayış yaşanabileceği inancında. Öte yandan Borsa İstanbul’da temmuz ayı sonundan bu yana yaşanan yükselişte paha kazanan öteki birçok pay de var.
Geçen hafta son mali bilgiler çerçevesinde dal sektör değerlemesi en ucuz kalan BİST-100 paylarını tablo halinde de vermiştik. Ama bundan sonrasında uzmanlar bilhassa holdinglere başka bir başlık açıyor. Karlı kesimlerde iş yapan ve borsada piyasa kıymeti süratle yükselmiş iştirakleri olan holdinglerde yeni alımlar yaşanabileceği düşünülüyor.
Holdinglerin röntgeni
Bu noktada Borsa İstanbul’da pay senetleri süreç gören muhakkak başlı bu holdinglerin (Alarko Holding, Anadolu Kümesi Holding, Doğan Holding, Koç Holding, Sabancı Holding) borsada süreç gören iştiraklerini, bunların ulaştıkları piyasa pahalarını, pay fiyatlarında temmuz-eylül yükselişi sırasında gerçekleşen kıymet artışlarını tek tek tahlil ettik. Rastgele bir yoruma gerek kalmadan her yatırımcı, holdinglerin hangi ana iş kolundan daha fazla ciro ve kar ürettiğini, gelecekle ilgili beklentilerini ve bunların bağlı iştiraki ve iştiraki olan şirketlerin gelecek beklentilerini de ortaya koyup kendi tahlilini yapabilir. Yeniden bu analizimizde biz borsada süreç gören kalburüstü holdinglerin ana gelir kaynaklarını da sizler için bir tablo halinde hazırladık.
Holdinglerin temel faaliyet alanları
Örneğin Alarko Holding, varsayım edeceğiniz üzere bir taahhüt, arazi geliştirme ve gayrimenkul holdingi. Ama güç kesiminden de kıymetli cirolar elde ediyor. Anadolu Kümesi bir içecek sanayii holdingi, lakin Migros’la bir arada önemli de bir perakende cirosuna sahip. Evvelce tartışmasız bir medya holdingi olan Doğan Holding ise artık bir akaryakıt dağıtım holdingi. Koç Holding bilhassa Tüpraş’tan bu yana bir güç ve beraberinde de otomotiv holdingi. Sabancı Holding ise bir finans ve güç holdingi. Yani bu dallara ait gelecek beklentileri birebir vakitte bu holdingleri de yakından ilgilendiriyor. Tekrar bu kesimlerdeki bir borsa pahalanması de beraberinde bu holdinglerin değerlemelerinin de etkileneceği manasına geliyor.
Halka açık olanlardan misli misli fazlası var
Tek tek holdingler üzerinden gidelim. Alarko Holding, her ne kadar borsaya kote yalnızca 2 tane iştirak ve bağlı iştirake sahipse de aslında borsaya kote olmayan ve farklı değerleme prosedürleriyle bilançosunda konsolide ettiği 25 bağlı paydaşlık, 14 tane müşterek idareye tabi paydaşlık, 1 müşterek faaliyet gösterdiği şirket, 3 tane de iştirake sahip.
Bağlı iştiraklerinin bir kısmı de Kazakistan, Fas ve Romanya üzere ülkelere dağılmış durumda. Anadolu Kümesi Holding, halka açık bağlı iştiraklerinin dışında 64 tane borsaya kote olmayan bağlı iştirake, 5 tane iş iştirakine (bunlardan biri TOGG), 2 tane iştirake (Bunlardan biri Getir Araç) sahip.
Bu şirketler de Rusya, Suriye, Kazakistan, Özbekistan, Tacikistan, Irak, Hollanda, Türkmenistan, Pakistan, Ürdün, Azerbaycan, Kırgızistan, Almanya, Moldova, Gürcistan, Ukrayna, Beyaz Rusya, KKTC üzere dünyanın dört bir yanında faaliyet gösteriyor. Doğan Holding halka açık olanlar dışında 51 bağlı paydaşlık, 9 iş iştirakini konsolide ediyor.
Bunlar da Hollanda, Almanya, Çin, Özbekistan, İtalya, Hindistan, Romanya, ABD üzere her kıtaya yayılan faaliyetlere sahipler, Koç Holding, 164 bağlı paydaşlık, 27 iş iştirakiyle faaliyet gösteren yeniden dev holdinglerden bir oburu.
Dünyanın dört bir yanında halka açık olanlarla uzunluk ölçüşebilecek büyüklükte faaliyetler yürüten iştirak ve bağlı iştirakleri bulunuyor. Sabancı Holding’te de durum Koç Holding’ten farklı kalır üzere değil. Örneğin bu holdinglerden Anadolu Kümesi Holding, Koç Holding ve Sabancı Holding’in borsada süreç gören iştiraklerini göz önüne aldığımızda, yalnızca bu kümelerin iştiraklerindeki hisselerinin toplam piyasa pahası kendi piyasa bedellerinden çok daha yüksek düzeyler ulaşmış durumda.
